Касцёл Святога Казіміра
Гродзенская вобласць, Іўеўскі раён
Гiсторыя касцёла | Архiўныя звесткi | Арган | Фотаздымкi
| 20/II/P Floryan Ostromęncki w Wilnie*, пачатак XX ст. |
||
| I Manual (C-f’’’) Bordun 16` Pryncypal 8` Gamba 8` Hohlflet 8` Fletharm 8` Pryncypal 4` Fugara 4` Mixtura 3 rz. ** Trompet 8` *** |
II Manual (C-f’’’) Geigen Pryncypal 8` Acolino 8` Amabilis 4` Dolcisimo 8` Lieblich Gedakt 8` Flet 4` Oboj 8` *** |
Pedal (C-d’) Pryncypalbas 16` Subbas 16` Violoncel 8` Posaune 16` *** |
| II/I, I/P, Super I | ||
| Forte M.I, Forte M.II, Tutti****, Schweller | ||
| Механічная ігравая і рэгістравая трактура, шляйфлада | ||
| Складчаты мех, матор, механізм ручной калькацыі (кола) | ||
* – Імя майстра вызначана па аргану ў вёсцы Вішнева (Валожынскага раёна), недалёка ад Ліпнішак, дзе знаходзіцца меншы арган (15/II/P) аналагічнай канструкцыі, на якім захавалася шыльда «Floryan Ostromęcki w Wilnie, 1907″. Значнае падабенства гэтых інструментаў абгрунтоўвае аўтарства Фларыяна Астрамецкага.
** – 2`+ 1 1/3` + 1`
*** – свабодныя языкі
**** – Forte M.I – усе рэгістры I мануала, Forte M.II – усе рэгістры II мануала, Tutti – усе рэгістры акрамя язычковых
Першы касцёл Св. Ганны ўзгаданы ў 1510 годзе ў сувязі з падцверджаннем яго фундацыі вялікім князем літоўскім Жыгімонтам I «Старым» (1467–1548). У 1753 годзе пабудаваны наступны драўляны касцёл. Касцёл быў спалены расійскімі войскамі ў 1794 годзе і больш не аднаўляўся. Другі касцёл у Ліпнішках у гонар Св. Міхаіла быў пабудаваны ў 1669 годзе па фундацыі ваяводы віленскага вялікага гетмана літоўскага Міхала Казіміра Паца (1624-1682). Наступны драўляны касцёл пабудаваны ў 1728 годзе па фундацыі генерала артылерыі Казіміра Льва Сапегі (1697-1738) і стаў называцца касцёлам Св. Міхала і Казіміра. Апошні драўляны касцёл быў пабудаваны ў 1804 годзе на сродкі расійскага генерала графа Іллі Андрэевіча Безбародка (1756-1815). Касцёл быў знішчаны пажарам 14 ліпеня 1890 года. Сучасны Мураваны касцёл быў пабудаваны ў 1892-1900 гадах. Наверх
У інвентарах 1740 і 1750 гадоў занатоўваецца арган, які патрабуе рамонта. У інвентары 1830 года занатаваны пазітыў на 6 рэгістраў з «алавянным грузам на меху весам 58 фунтаў».
Арган у Ліпнішках быў пабудаваны на пачатку XX ст. і займае разам з арганам у Мсцібава другое месца па колькасці рэгістраў сярод гістарычных арганаў Гродзеншчыны. Гэта самы вялікі гістарычны інструмент Беларусі з цалкам механічнай трактурай і самы вялікі арган Фларыяна Астраменцкага. Упершыню ён занатоўваецца ў інвентары 1924 года. Наверх
Праспект аргана, пабудаваны ў неагатычным стылі і аздоблены пазалочаным драўляным разбеннем. Незвычайным з’яўляецца вялікая колькасць язычковых рэгістраў (Trompet 8`, Oboj 8`, Posaune 16`), якія патрабуюць частай настройкі. Трубы другога мануала знаходзяцца ў швэлернай скрыні, што надае аргану большую магчымасць выразіць розныя адценні гучання. Швэлерная скрыня знаходзіцца даволі высока над трубамі першага мануала і часткова бачна за фасадам аргана. Для зручнасці пераключэння рэгістраў да іх цягаў унутры кафедры падвешаны свінцовыя грузы, якія палягчаюць выключэнне рэгістраў: для ўключэння неабходна выцягнуць рэгістравую ручку і зафіксаваць яе націснуўшы ўніз, а для выключэння – проста высвабадзіць ручку і рэгістр выключыцца сам. Існуючыя тры камбінацыі (Forte M.I, Forte M.II, Tutti) можна лёгка «перапраграміраваць»: рэгістры ў іх набіраюцца з дапамогай вялікіх крукоў, звязваючых выканаўчыя механізмы і рэгістравыя цягі.
Механіка гэтага вялікага аргана патрабуе ад арганіста большай спрытнасці і высілкаў для ігры і пераключэння рэгістраў, чым у іншых арганах Беларусі, што звязана з вялікімі для Беларусі памерамі гэтага цалкам механічнага інструмента. Гэтыя нязручнасці кампенсуюцца багатымі магчымасцямі інструмента і выдатнай акустыкай касцёла.
З 2013 года арган знаходзіцца ў стане зацягнутага рамонта, часткова працуе, у набажэнствах не удзельнічае, бо мае хібы. Частка трубаў вывезена.
