Касцёл Святога Мікалая
Іўеўскі раён Гродзенскай вобласць
Гiсторыя касцёла | Архiўныя звесткi | Арган | Фотаздымкi
| 10/I Невядомы майстар, паміж 1779 і 1784 гадамі Невядомы майстар, 1928-1929 гады |
| Manual (C-c’’’) Octawa 4` * Bourdon 8` [?] ** [?] ** [?] ** Gedekt 4` *** [?] ** Flet 4` Gamba 8` Pryncyp. skrzyp 8` |
| Механічная ігравая і рэгістравая трактура, шляйфлада |
| Складчаты мех, механізм ручной калькацыі (карамысла) |
* – трубы рэгістра Octawa 4` змешчаны на фасадзе
** – ад чатырох невядомых металічных рэгістраў засталіся толькі штокі
*** – на кафедры пазначаны як 8`
Першы мураваны касцёл (Св. Яна Хрысціцеля) у Геранёнах быў пабудаваны ў 1471 годзе на сродкі Марціна Гаштольда. Каменны касцёл Св. Мікалая быў пабудаваны ў 1529 годзе на сродкі віленскага ваяводы Альбрэхта Гаштольда (?–1539). У 1537 годзе ў гэтым храме адбыўся шлюб яго сына Станіслава Гаштольда (~1507–1542) і Барбары Радзівіл (1520–1551). Касцёл грунтоўна разбудаваны ў 1779 годзе. Наверх
Вядома, што ў 1721 годзе ў Геранёнскім касцёле быў пабудаваны новы арган.
Дата пабудовы сучаснага аргана вылічваецца з тых фактаў, што ў 1779 годзе касцёл вельмі моцна пацярпеў ад пажару і усе яго начыненне згарэла, але ў тым жа годзе ён быў адрамантаваны намаганнямі кс. Яна Гораіна (Jan Horain) і кансэкраваны ў 1781 годзе біскупам Томашам Зянковічам (Tomasz Zienkowicz). Ужо ў касцельным інвентары 1784 года адзначана наяўнасць аргана. Такім чынам, дата пабудовы аргана дакладна акрэсліваецца пяццю гадамі. Што тычыцца аўтарства інструмента, то польскія і літоўскія даследчыкі выказваюць згадку пра Паўла Герхарда Цэлле альбо яго брата Мікалая Герхарда Цэлле. Наверх
У 1928-1929 гадах з ініцыятывы кс. Іосіфа Хлявінскага (Józef Chlewiński) арган грунтоўна адноўлены. Так, за арганам з’явіўся мех сучаснай складчатай канструкцыі. Дакладна новымі з’яўляюцца захаваўшыяся рэгістры Gamba 8` і Pryncyp. skrzyp 8`. Частка драўляных труб Bourdon 8` (праўдападобна былы Flet major 8`) і Gedekt 4` (праўдападобна былы Flet minor 4`) належыць старому інструменту.
За савецкім часам з пэўных эстэтычных патрэбаў фасадныя трубы аргана (рэгістр Octawa 4`) былі пафарбаваны ў белы колер, што стварае для будучых рэстаўратараў дадатковую працу.
Геранёнскі арган знаходзіцца ў занядбаным стане настолькі працяглы час, што, нягледзячы на даўно праяўленую даследчыкамі зацікаўленасць да яго, да гэтага часу яго дыспазіцыя (як першапачатковая, так і пасля перабудовы ў 1929 годзе) застаецца невядомай. Ёсць надзея, што яна стане вядомай у будучым падчас грунтоўнага даследвання інструмента. Сярод барочных арганаў Беларусі гэты інструмент з’яўляецца адным з самых часта ўзгадваемых.
Познебарочны фасад гэтага інструмента з’яўляецца адным з самых прыгожых на Беларусі. Цэнтральная вежа ўпрыгожана драўлянай фігурай караля Давіда з арфай, бакавыя вежы – фігурамі анёлаў з трубой і траверсфлейтай, якія звесіўшы ногі сядзяць на карнізе. З 2016 года ідзе рэстаўрацыя праспекта аргана ў кантэксце агульнай рэстаўрацыі інтэр’ера касцёла (ТДА «Басталія»).
